A ju ka ndodhur ndonjëherë që, sapo zgjoheni në mëngjes dhe harroni të pini kafenë e zakonshme, të ndjeni një dhimbje koke që nuk ju lë rehat? Ose, nëse për ndonjë arsye vendosni të bëni një “detoks” nga kafeina, trupi juaj reagon me një dhimbje koke që duket sikur nuk ka fund? Në këtë artikull, do të zbulojmë pse ndodh kjo gjë, çfarë ka të bëjë kafeja me sistemin tonë nervor, dhe si mund të lehtësojmë këtë dhimbje koke kur vendosim të mos konsumojmë kafe.
Çfarë roli luan kafeina në trupin tonë?
Kafeina është një substancë stimuluese që ndikon drejtpërdrejt në sistemin nervor qendror. Kur pimë kafe, ajo ndikon në mënyrën si truri ynë përpunon ndjenjën e lodhjes. Konkretisht, kafeina bllokon veprimin e një kimikati të quajtur adenozinë, i cili normalisht na bën të ndihemi të përgjumur ose të lodhur.
Pra, kur ne konsumojmë kafe rregullisht, truri “mësohet” me këtë ndikim dhe fillon të krijojë një lloj balance të re që varet nga prania e kafeinës. Nëse papritmas ndalojmë marrjen e saj, kjo shkakton një “çarje” në këtë ekuilibër.
Pse ndodh dhimbja e kokës kur nuk pimë kafe?
Kur nuk konsumojmë kafe pasi jemi mësuar me të, ndodh ajo që quhet sindroma e tërheqjes nga kafeina. Një nga simptomat më të zakonshme të kësaj sindrome është pikërisht dhimbja e kokës.
Shpjegimi është ky: kafeina bën që enët e gjakut në tru të ngushtohen (vasokonstriksion). Kur ndalojmë marrjen e saj, këto enë zgjerojnë papritur (vasodilatacion), duke shkaktuar një ndryshim të menjëhershëm në rrjedhjen e gjakut në tru. Ky ndryshim është një nga faktorët kryesorë që nxit dhimbjen e kokës.
Sa shpesh ndodh kjo dhe kush është më i rrezikuar?
Dhimbja e kokës nga mungesa e kafes ndodh më shpesh tek ata që konsumojnë kafe rregullisht, sidomos në sasi të mëdha (më shumë se 2 filxhanë në ditë). Por edhe ata që pijnë vetëm një kafe në ditë, nëse e konsumojnë rregullisht në të njëjtën orë, mund të ndjejnë efekte të tërheqjes nëse e anashkalojnë atë.
Personat që janë më të ndjeshëm ndaj kafeinës apo që kanë nivele më të larta stresi mund të përjetojnë dhimbje më të forta koke në mungesë të saj.
Sa zgjat kjo dhimbje koke?
Zakonisht, dhimbja e kokës nga mungesa e kafeinës fillon brenda 12-24 orëve pasi nuk e keni konsumuar dhe mund të zgjasë deri në 2-3 ditë, në disa raste edhe më gjatë. Intensiteti ndryshon nga personi në person, por shpesh është një dhimbje konstante, e ngjashme me një presion në të dyja anët e kokës.
A është kjo një varësi?
Në një farë mënyre, po. Edhe pse kafeina nuk është një drogë e rrezikshme, ajo ka efekte të varësisë psikologjike dhe fizike. Trupi mësohet me të dhe e kërkon. Dhimbja e kokës është një ndër shenjat më të qarta që trupi po e “kërkon” substancën që mungon.
Si të lehtësojmë dhimbjen e kokës kur ndalojmë kafen?
Nëse po përpiqeni të ndaloni ose të reduktoni kafenë, ja disa këshilla që mund t’ju ndihmojnë të kaloni më lehtë dhimbjen e kokës:
- Reduktoni gradualisht: Mos e ndaloni kafenë menjëherë. Ulni dozën pak nga pak për disa ditë.
- Pini shumë ujë: Dehidratimi përkeqëson dhimbjen e kokës, ndaj hidratojeni mirë trupin.
- Flini mjaftueshëm: Lodhja e përforcon dhimbjen, ndaj sigurohuni që të bëni një gjumë të mirë.
- Shëtitni në ajër të pastër: Lëvizja fizike dhe ajri i pastër ndihmojnë në qarkullimin e gjakut dhe reduktojnë stresin.
- Merrni paracetamol ose ibuprofen nëse dhimbja është e fortë, por vetëm si zgjidhje e përkohshme.
A duhet të ndalojmë plotësisht kafenë?
Jo domosdoshmërisht. Kafeja ka edhe përfitime shëndetësore nëse konsumohet me masë. Ajo mund të përmirësojë përqendrimin, të rrisë energjinë dhe madje të ndihmojë në parandalimin e disa sëmundjeve. Por, nëse ndjeni se jeni shumë të varur prej saj dhe dhimbja e kokës është një problem i shpeshtë kur nuk e pini, atëherë është e dobishme të rifitoni kontrollin ndaj konsumit tuaj.
…
Dhimbja e kokës kur nuk pimë kafe është një fenomen i zakonshëm që lidhet me mënyrën si trupi reagon ndaj mungesës së kafeinës. Megjithëse mund të jetë bezdisëse, ajo është e përkohshme dhe shënon një formë të varësisë nga ky stimulues i përditshëm. Kuptimi i këtij mekanizmi na ndihmon të bëjmë zgjedhje më të vetëdijshme për shëndetin tonë dhe të kuptojmë më mirë se si ndikojnë zakonet tona të përditshme në trupin dhe mendjen tonë.